Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο της εξωσωματικής, η αποτυχία εμφύτευσης εξακολουθεί να παραμένει ένας από τους κύριους περιοριστικούς παράγοντες. Ένα στα εννέα ζευγάρια αντιμετωπίζουν πρόβλημα με επανειλημμένες αποβολές που συμβαίνουν στις πρώτες εβδομάδες της κύησης.
Είναι συνήθης πρακτική στις γυναίκες αυτές να ελέγχεται ο αριθμός των Φονικών Κυττάρων του περιφερικού αίματος. Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της ESHRE (Ευρωπαϊκή Εταιρία Αναπαραγωγής) ο έλεγχος των Φονικών Κυττάρων του περιφερικού αίματος είναι περιορισμένης αξίας και δεν συμβάλει στην αναγνώριση των αιτιών αποβολής και θα πρέπει να αποφεύγεται αφού δημιουργεί σύγχυση[1]. Μια νέα όμως έρευνα η οποία διενεργήθηκε στη Γαλλία υπό την καθοδήγηση της Καθηγήτριας Nathalie Lédée ανοίγει νέους ορίζοντες στη διερεύνηση του ρόλου μίας πιο ειδικής ομάδας Φονικών Κυττάρων τα οποία ανευρίσκονται στο ενδομήτριο (Φονικά Κύτταρα Μήτρας) στις επανειλημμένες αποβολές.
Το ενδομήτριο αλλάζει σημαντικά στην κύηση. Οι αλλαγές αυτές, ξεκινάνε από το μέσο κάθε κύκλου όπου αυξάνεται η δεκτικότητα του ενδομητρίου στο έμβρυο. Η περίοδος αυτή ονομάζεται “παράθυρο εμφύτευσης” και είναι πολύ σημαντική για το μέλλον της εγκυμοσύνης αφού αυξάνεται η ανοχή του ανοσοποιητικού συστήματος της μητέρας στο έμβρυο το οποίο αποτελείται κατά το ήμισυ από “ξένο” γενετικό υλικό. Κατά το παράθυρο εμφύτευσης, στο εσωτερικό της μήτρας συσσωρεύονται κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος της μητέρας τα οποία ονομάζονται Φονικά Κύτταρα της μήτρας (Uterine Natural Killers). Ο ρόλος των κυττάρων αυτών είναι διαφορετικός από αυτόν των φονικών κυττάρων που ζουν στο αίμα τα οποία προκαλούν συνήθως καταστροφή κυττάρων. Τα Φονικά Κύτταρα της Μήτρας μεταβάλουν το ανοσολογικό προφίλ του ενδομητρίου, προστατεύουν το έμβρυο, προάγουν την αγγειογένεση και καθιστούν το ενδομήτριο φιλικό για την εμφύτευση του εμβρύου. Στη φάση αυτή, στην περιοχή ζει συγκεκριμένο είδος και αριθμός “φονικών κυττάρων της μήτρας”. Σε γυναίκες με επανειλημμένες αποτυχίες εμφύτευσης έχει παρατηρηθεί ότι ο πληθυσμό των κυττάρων αυτών είναι είτε μικρότερος, είτε μεγαλύτερος από το φυσιολογικό.
Τα τελευταία χρόνια, οι έρευνες έχουν επικεντρωθεί σε έναν παράγοντα που ρυθμίζει την ισορροπία σε αυτόν τον ειδικό πληθυσμό των φονικών κυττάρων της μήτρας και ονομάζεται ΤWEAK (TNF Weak inducer of Apoptosis).
Σε μία πρόσφατη έρευνα, έγινε ανάλυση στο ανοσολογικό προφίλ της μήτρας σε 394 γυναίκες με επανειλημμένες αποβολές. Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης οι γυναίκες αυτές έλαβαν εξατομικευμένη θεραπεία προκειμένου να ρυθμιστεί το ανοσολογικό προφίλ της μήτρας. Το 81% των γυναικών αυτών είχαν διαταραγμένη ισορροπία στο ανοσολογικό προφίλ του ενδομητρίου. Πιο συγκεκριμένα, στο 56.6% των γυναικών αυτών ο αριθμός των Φονικών Κυττάρων Μήτρας ήταν πάνω από το φυσιολογικό όριο και έλαβαν ανοσοκαταστολή με βάση τα συνηθισμένα πρωτόκολλα. Ωστόσο, το 25% είχε χαμηλότερα του φυσιολογικού Φονικά Κύτταρα Μήτρας. Γίνεται σαφές επομένως ότι η συνηθισμένη πρακτική της ανοσοκαταστολής σε γυναίκες με επανειλημμένες αποβολές ΔΕΝ λειτουργεί σε όλες τις γυναίκες. Μετά την εξατομικευμένη θεραπεία που έλαβαν, το 39.8 % κατόρθωσε να τεκνοποιήσει (Lédée et al)[2]. Είναι επομένως σημαντικό σε αυτή την κατηγορία γυναικών να γίνεται ο προσδιορισμός του αριθμού των Φονικών Κυττάρων της Μήτρας και όχι να δίνεται τυφλά η ίδια θεραπεία.
H Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Γέννημα IVF συνεργάζεται με την καθηγήτρια Nathalie Lédée και την ομάδα της από το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Saint Louis στο Παρίσι της Γαλλίας, η οποία έκανε τη μελέτη αυτή και είναι σε θέση να το προσφέρει και στη χώρα μας.
Σε ποιες γυναίκες απευθύνεται:
- Γυναίκες με 2 ή περισσότερες αποβολές στις οποίες ο έλεγχος καρυοτύπου του κυήματος ήταν φυσιολογικός.
- Γυναίκες με επανειλημμένες αποτυχίες εμφύτευσης εμβρύων καλής ποιότητας μετά από κύκλους εξωσωματικής θεραπείας.
Πώς γίνεται:
Γυναίκες με επανειλημμένες αποβολές μπορούν να κάνουν βιοψία ενδομητρίου στο μέσο του κύκλου τους προκειμένου να καθοριστεί το ανοσολογικό τους προφίλ στο “παράθυρο εμφύτευσης” του ενδομητρίου. Το μέσο του κύκλου καθορίζεται με υπέρηχο και ορμονολογικό έλεγχο (άνοδος προγεστερόνης μία μέρα πριν τη βιοψία). Η βιοψία λαμβάνεται ανώδυνα με έναν λεπτό εύκαμπτο σωλήνα και δεν απαιτείται αναισθησία.
Στη συνέχεια, το δείγμα στέλνεται στη Γαλλία όπου γίνεται έλεγχος του ανοσολογικού προφίλ της μήτρας προκειμένου να καθορίσουμε την εξατομικευμένη θεραπεία για κάθε γυναίκα.
Βιβλιογραφία
http://www.eshre.eu/guidelines:Reccurent pregnancy loss.2017 Mar;53-55
Lédée N, Petitbarat M, Chevrier L, Vitoux D, Vezmar K, Rahmati M, Dubanchet S, Gahéry H, Bensussan A, Chaouat G: The Uterine Immune Profile May Help Women With Repeated Unexplained Embryo Implantation Failure After In Vitro Fertilization. Am J Reprod Immunol. 2016 Mar;75(3):388-401
Επιμέλεια άρθρου: κ. Σταύρος Νάτσης, Γυναικολόγος Χειρουργός – Μαιευτήρας, Fellow in Gynaecologic Oncology
