Υστεροσκόπηση
15 Δεκεμβρίου 2022Σπερμοδιάγραμμα – μέτρηση οξειδωτικού στρες
15 Δεκεμβρίου 2022Υστεροσαλπιγγογραφία
Τι είναι η υστερο-σαλπιγγογραφία;
Η υστερο-σαλπιγγογραφία είναι η εξέταση προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι σάλπιγγες μιας γυναίκας είναι διαβατές και αν η κοιλότητα της μήτρας είναι φυσιολογική. Τα τελευταία χρόνια, πέρα από την κλασική σαλπιγγογραφία, έχει αναπτυχθεί και μια νέα μέθοδος (υπερηχοσαλπιγγογραφία, HyFoSy) που είναι σαφώς καλύτερα ανεκτή για την εξεταζόμενη.
Ποιες γυναίκες συστήνεται να κάνουν σαλπιγγρογραφία;
Η σαλπιγγογραφία είναι μια πολύτιμη εξέταση σε περίπτωση υπογονιμότητας. Οι σάλπιγγες είναι το σημείο του σώματος στο οποίο πραγματοποιείται η σύλληψη, δηλαδή το σημείο όπου το ωάριο ‘συναντιέται’ με τα σπερματοζωάρια και γίνεται η γονιμοποίηση. Αν η λειτουργικότητα των σαλπίγγων δεν είναι φυσιολογική, για παράδειγμα αν οι σάλπιγγες είναι μη-διαβατές, τότε δεν μπορεί να προκύψει εγκυμοσύνη φυσιολογικά.
Εκτός από τις σάλπιγγες, με την υστεροσαλπιγγογραφία ελέγχεται και η κοιλότητα της μήτρας και πιο συγκεκριμένα η πιθανή ύπαρξη πολύποδα, ινομυώματος, διαφράγματος και άλλων ανωμαλιών του ενδομητρίου. Όλα τα παραπάνω, ενδεχομένως να αποτελούν παράγοντες υπογονιμότητας και αποβολών.
Η εξέταση συστήνεται στις εξής περιπτώσεις:
- για την εκτίμηση της γονιμότητας σε ζευγάρια που προσπαθούν για εγκυμοσύνη με στοχευμένες, ελεύθερες επαφές για 1 έτος και αφού έχει πραγματοποιηθεί ορμονικός έλεγχος στη γυναίκα
- για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πολύποδας, ινομύωμα, διάφραγμα μήτρας ή άλλες ανωμαλίες του ενδομητρίου.
- για να διαπιστωθεί πιθανή παθολογία σαλπίγγων όπως υδροσάλπιγγα, συμφύσεις κλπ. Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα σαλπιγγικού παράγοντα υπογονιμότητας. Αυτοί είναι: η πυελική φλεγμονή (δηλαδή στις ωοθήκες-σάλπιγγες) αλλά και γενικότερα φλεγμονή στην κοιλιά, το ιστορικό χρόνιου πυελικού άλγους, η ενδομητρίωση, κάποιο χειρουργείο στην κοιλιά.
- ενδεχομένως σε περίπτωση ιστορικού εξωμητρίου κύησης
Η υστεροσαλπιγγογραφία δεν αφορά την εξέταση της κατάστασης των ωοθηκών ή τη διάγνωση της ενδομητρίωσης.
Πώς γίνεται η σαλπιγγογραφία;
Η εξέταση μπορεί να γίνει με 2 τρόπους, την κλασική σαλπιγγογραφία (ακτινογραφία) και την νέα ανώδυνη υπερηχο-σαλπιγγογραφία.
1Κλασική σαλπιγγογραφία
Στη σαλπιγγογραφία χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί ένα ακτινοσκιερό υγρό το οποίο εισέρχεται από τον τράχηλο της μήτρας στην ενδομητρική κολότητα και μέσω των σαλπίγγων απελευθερώνεται στην κοιλιά της γυναίκας. Στην περίπτωση της κλασικής σαλπιγγογραφίας το υγρό αυτό περιέχει ιώδιο.
Η κλασική σαλπιγγογραφία γίνεται μόνο από ακτινολόγο σε εξειδικευμένο διαγνωστικό κέντρο. Όταν εισέλθει το υγρό, βγαίνουν ακτινογραφίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα που απεικονίζουν αυτή την δίοδο του υγρού από την μήτρα, στις σάλπιγγες και στην περιτοναϊκή κοιλότητα.
Για πολλές γυναίκες, η κλασική σαλπιγγογραφία είναι επώδυνη και αυτό οφείλεται σε 2 λόγους: από την μια διαστέλλεται ο τράχηλος και από την άλλη γίνεται γρήγορη διάταση της μήτρας. Επίσης, σε περίπτωση που η δίοδος από τις σάλπιγγες είναι μηδενική ή δύσκολη ή υπάρχουν συμφύσεις τότε αυξάνεται η πίεση με την οποία εγχέεται το υγρό. Προτείνεται η προληπτική χορήγηση ενός συνδυασμού παυσίπονων 1-2 ώρες πριν την εξέταση, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη.
Εξαιτίας αυτού του ενδεχόμενου, δίσταζαν ή καθυστερούσαν να κάνουν υστεροσαλπιγγογραφία. Αυτό πολλές φορές είχε σαν αποτέλεσμα να καθυστερούν σημαντικά τον έλεγχο γονιμότητας και να χάνουν πολύτιμο χρόνο. Επιπλέον:
Άλλα μειονεκτήματα είναι ότι η εξεταζόμενη επιβαρύνεται με μια μικρή δόση ακτινοβολίας που όμως έχει αποδειχθεί πως δεν προκαλεί προβλήματα στα έμβρυα, ακόμα και αν η γυναίκα μείνει έγκυος αμέσως μετά την εξέταση (τον ίδιο μήνα).
Τέλος, κάποιες γυναίκες εμφανίζουν αλλεργία στο σκιαγραφικό υγρό που χρειάζεται να τους χορηγηθεί για να γίνει η εξέταση. Η ασθενής θα πρέπει να ενημερώνει το γιατρό αν γνωρίζει ότι είναι αλλεργική στα σκιαγραφικά υλικά (π.χ. από προηγούμενη εξέταση). Αν μετά την εξέταση η γυναίκα νιώσει κνησμό φαγούρα), πρήξιμο ή εμφανισθεί εξάνθημα (δηλαδή σημεία αλλεργικής αντίδρασης), τότε θα πρέπει να επικοινωνήσει με το γιατρό της.
2Ανώδυνη υπερηχο-σαλπιγγογραφία
Στην υπερηχοσαλπιγγογραφία το υγρό που χρησιμοποιείται είναι ένα μη τοξικό, υποαλλεργικό gel. Το gel αυτό αυξάνει την ευκρίνεια και ελαττώνει την πιθανότητα σφάλματος. Η συγκεκριμένη εξέταση γίνεται από ειδικό γυναικολόγο στο ιατρείο και τη στιγμή της εξέτασης η γυναίκα μπορεί να δει live, εάν το επιθυμεί, μαζί με το γυναικολόγο την πορεία του υγρού. Η διάγνωση βγαίνει άμεσα. Στην υπερηχοσαλπιγγογραφία μπορεί να υπάρξει μια ήπια ενόχληση σαν πονάκια περιόδου ή και τίποτα. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται πριν την εξέταση να γίνει λήψη παυσίπονου.
Αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης, η γυναίκα μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές της ασχολίες. Η εξέταση γενικά είναι ανεκτή, αν και πολλές γυναίκες μπορεί να νιώσουν κάτι ανάλογο με τους «πόνους περιόδου» κατά τη διάρκεια της εξέτασης ή και για κάποιες ώρες μετά. Σε αυτή την περίπτωση χορηγούνται απλά αναλγητικά.
Ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;
Και στις 2 περιπτώσεις, η καλύτερη χρονική στιγμή για την εξέταση είναι οι 10 πρώτες μέρες του κύκλου (αφού έχει σταματήσει η αιμορραγία και πριν την ωορρηξία), προκειμένου να αποφύγουμε το ενδεχόμενο να είναι η γυναίκα έγκυος όταν κάνει την εξέταση.
Μετά την εξέταση
Μετά την υστεροσαλπιγγογραφία και στη συνέχεια για 1-2 μέρες, η γυναίκα μπορεί να έχει ελάχιστη ποσότητα αίματος. Αυτό είναι αναμενόμενο και δεν πρέπει να προκαλέσει ανησυχία, παρά μόνον αν η αιμορραγία είναι έντονη. Τότε χρειάζεται να επικοινωνήσει με το γιατρό. Για προληπτικούς λόγους, μετά την υστεροσαλπιγγογραφία στην ασθενή χορηγείται αντιβίωση.