Τι είναι η αναγέννηση ωοθηκών;

«Η αναγέννηση ωοθηκών είναι μια θεραπευτική στρατηγική που μπορεί να ωφελήσει γυναίκες με χαμηλό απόθεμα ωοθηκών και υπογονιμότητα. Η έγχυση πλάσματος με υψηλή συγκέντρωση αιμοπεταλίων και αυξητικών παραγόντων (platelet-rich plasma: PRP) στις ωοθήκες μπορεί να διεγείρει τα υπάρχοντα βλαστοκύτταρα προκειμένου να προκύψουν νέα, υγιή ωάρια.» Είναι όντως έτσι; Τι ισχύει πραγματικά;

Η αναγέννηση ωοθηκών βασίζεται στη θεωρία των βλαστοκυττάρων. Πιο συγκεκριμένα, τα βλαστοκύτταρα στο σώμα μας έχουν τη μοναδική ικανότητα να μετατρέπονται σε οποιοδήποτε κυτταρικό τύπο. Υπάρχουν δεδομένα από άλλους τομείς της ιατρικής (ορθοπεδική, δερματολογία) όπου φαίνεται να έχει καλά αποτελέσματα ειδικά σε θέματα τραυματισμών, αρθρώσεων, αναζωογόνησης του δέρματος κλπ. Με την ίδια λογική ξεκίνησε η χρήση της και στη γυναικολογία – αναπαραγωγική ιατρική. Οι παράγοντες ανάπτυξης στο PRP θεωρείται ότι διεγείρουν τα βλαστοκύτταρα στις ωοθήκες και να αυξήσουν τον αριθμό των υγιών ωαρίων, αν και οι μηχανισμοί με τους οποίους συμβαίνει αυτό δεν είναι επακριβώς γνωστοί. Αυτή η θεραπεία πιστεύεται ότι μπορεί να βοηθήσει να συλλάβουν γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας ή γυναίκες σε εμμηνόπαυση (περιλαμβανομένης της πρόωρης εμμηνόπαυσης).

Είναι κατάλληλη θεραπεία για εμένα;

Οι γυναίκες γεννιούνται με συγκεκριμένο αριθμό ωαρίων στις ωοθήκες τους. Το απόθεμα των ωαρίων μειώνεται καθώς μεγαλώνουν σε ηλικία με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαθέσιμα λιγότερα ωάρια καλής ποιότητας, τα οποία μπορούν να επιτύχουν μια υγιή εγκυμοσύνη.

Αν προσπαθείτε για μωράκι και αντιμετωπίζετε δυσκολίες ή αν είστε μεγαλύτερης ηλικίας και επιθυμείτε να μείνετε έγκυος, η αναγέννηση ωοθηκών ίσως να είναι μια κατάλληλη επιλογή για εσάς. Πιο συγκεκριμένα, η αναγέννηση ωοθηκών απευθύνεται σε αυτές τις ασθενείς:

• περιεμμηνοπαυσιακές κάτω των 50 ετών,
• ασθενείς με ιστορικό υπογονιμότητας και χαμηλή ανταπόκριση στη φαρμακευτική διέγερση για διέγερση ωοθηκών ανεξαρτήτως ηλικίας,
• γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια.

Τι μπορώ να περιμένω από αυτή τη θεραπεία;

Η αναγέννηση ωοθηκών είναι μια θεραπεία σε 2 βήματα. Πρώτον, η ασθενής πρέπει να δώσει ένα δείγμα αίματος από τον οποίο θα απομονωθεί το PRP με φυγοκέντρηση. Με την κατάλληλη επεξεργασία, διαχωρίζεται πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια και αυξητικούς παράγοντες. Στο δεύτερο βήμα της θεραπείας, γίνεται έγχυση του PRP στις ωοθήκες της ασθενούς.

Η διαδικασία διαρκεί περίπου 20 λεπτά και γίνεται υπό μέθη προκειμένου να κοιμηθείτε και να μην νιώσετε δυσφορία ή πόνο. Είναι μια διαδικασία παρόμοια με την ωοληψία, ελάχιστα επεμβατική και ουσιαστικά ανώδυνη.

Μετά τη διαδικασία, σας προτείνουμε να ξεκουραστείτε για λίγη ώρα και μετά μπορείτε να γυρίσετε στο σπίτι.

Το ζητούμενο είναι να προωθηθεί η αναγέννηση των ωοθηκών ωθώντας τα βλαστοκύτταρα να μετατραπούν σε ωοθυλάκια. Οι υπάρχουσες σχετικές μελέτες παρουσιάζουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, παρόλα αυτά είναι λίγες, σε πρώιμο στάδιο και με μικρό αριθμό συμμετεχόντων. Μια πρόσφατη μελέτη (01-2020 των Melo et al.) σε 83 ασθενείς εκ των οποίων οι 46 υποβλήθηκαν στη διαδικασία PRP και 37 χρησίμευσαν σαν ομάδα ελέγχου, παρουσίασε βελτίωση στην ομάδα που έλαβε τη θεραπεία τόσο στις ορμονικές παραμέτρους (FSH, AMH) όσο και στις υπερηχογραφικές (AFC). Φάνηκε επίσης διαφορά τόσο στις βιοχημικές εγκυμοσύνες (26,1% vs 5,4%) όσο και στις κλινικές εγκυμοσύνες (23,9% vs 5,4%).

Θεωρητικά, τα σημαντικότερο ίσως πλεονέκτημα της αναγέννησης ωοθηκών είναι ότι αυξάνεται η πιθανότητα να μπορέσετε να μείνετε έγκυος με τα δικά σας ωάρια, ενώ ίσως η μόνη εναλλακτική θα ήταν η δωρεά ωαρίων. Τι ισχύει στην πραγματικότητα; Προς το παρόν, είναι πρόωρο να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα και μένει να αποδειχθεί αν η μέθοδος αυτή θα δικαιώσει τις προσδοκίες μας.

Αν έχετε χαμηλό απόθεμα ωαρίων ή έχετε μπει στην εμμηνόπαυση, αλλά επιθυμείτε μια εγκυμοσύνη, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας για να ζητήσετε περισσότερες πληροφορίες και να προγραμματίσετε το ραντεβού σας με το γυναικολόγο αναπαραγωγής.

Πότε πρέπει να γίνεται;

Η θετική επίδραση της μεθόδου αρχίζει να γίνεται εμφανής στο 2ο κύκλο μετά την εφαρμογή της (όχι στον αμέσως επόμενο κύκλο, αλλά στον επόμενο). Η αξιολόγηση γίνεται τόσο υπερηχογραφικά όσο και ορμονολογικά, με τη μέτρηση των ορμονών FSH και ΑΜΗ. Η θετική επίδραση της διαδικασίας διαρκεί για 4-5 κύκλους.

Πρακτικά, πολύ συχνά προτείνεται να γίνει ταυτόχρονα με την ωοληψία ως προετοιμασία για επόμενο κύκλο θεραπείας σε γυναίκες με πολύ χαμηλό απόθεμα ωαρίων που κάνουν embryo banking, δηλαδή επαναλαμβανόμενους κύκλους με ωοληψία – γονιμοποίηση – κατάψυξη εμβρύου ώστε να προκύψει ένα ικανός αριθμός εμβρύων προς εμβρυομεταφορά.

Υπάρχει κάποιος κίνδυνος από αυτή τη θεραπεία;

Ο κίνδυνος μόλυνσης ή απόρριψης είναι εξαιρετικά χαμηλός γιατί το PRP προέρχεται από το αίμα της ίδιας της ασθενούς. Σε περίπτωση που αισθανθείτε πόνο μετά τη διαδικασία, τότε ένα απλό αναλγητικό συνήθως είναι αρκετό.

PRP για την πάχυνση του ενδομητρίου

Πολλές ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσο αφορά στη δεκτικότητα του ενδομητρίου. Συγκεκριμένα, το πάχος του ενδομητρίου πρέπει να είναι τουλάχιστον 7 χιλιοστά για να θεωρείται έτοιμο να ‘υποδεχθεί’ τα έμβρυα που έχουν δημιουργηθεί σε έναν κύκλο εξωσωματικής και να μπορέσει να γίνει η εμφύτευσή τους. Όταν το ενδομήτριο δεν έχει το κατάλληλο πάχος, τότε δεν μπορεί να προκύψει εγκυμοσύνη γιατί τα έμβρυα δεν έχουν τη δυνατότητα να εμφυτευθούν, ακόμα και αν είναι άριστης ποιότητας.

Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στην αδυναμία του ενδομητρίου να ανταποκριθεί στην αγωγή προ της εμβρυομεταφοράς, για παράδειγμα πολλαπλές επεμβάσεις στη μήτρα ή ορμονικοί παράγοντες. Υπάρχουν επίσης διαφορετικές στρατηγικές για την προετοιμασία του ενδομητρίου πριν την εμβρυομεταφορά. Η μέθοδος PRP φαίνεται ότι είναι μια ακόμα εναλλακτική.

Πότε πρέπει να γίνεται;

Η έγχυση του PRP γίνεται ενδομητρικά προ της εμβρυομεταφοράς, συνήθως στη 10-12η μέρα κύκλου. Αν η ανταπόκριση δε θεωρηθεί επαρκής, τότε η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί μετά από 48 ώρες. Συνολικά, η θεραπεία μπορεί να γίνει 2-3 φορές πριν από την εμβρυομεταφορά.

Το σχόλιο του γυναικολόγου αναπαραγωγής Ευριπίδη Μαντούδη

«Αρκετό καιρό τώρα παρακολουθούμε την πρόοδο όσον αφορά στην αναγέννηση ωοθηκών με τη μέθοδο PRP. Καθημερινά καλούμαστε να βοηθήσουμε ζευγάρια με πρόωρη εμμηνόπαυση, χαμηλό απόθεμα ωαρίων ή ηλικία άνω των 45. Είναι αυτό που λέμε απλά ‘οι δύσκολες περιπτώσεις’…

Με πείσμα για το θετικό αποτέλεσμα, θέλουμε να προσφέρουμε σε αυτά τα ζευγάρια κάθε τι που ενδεχομένως να αυξήσει το ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής με τα δικά τους ωάρια.
Πριν την τελική απόφαση για θεραπεία με δωρεά ωαρίων, η αναγέννηση ωοθηκών είναι μια επιλογή. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η μέθοδος PRP δείχνει να έχει θέση κυρίως όσον αφορά την πάχυνση του ενδομητρίου. Όσον αφορά την αναγέννηση ωοθηκών, συγκεντρώνουμε όλα τα στοιχεία από τις ασθενείς μας για περαιτέρω στατιστική ανάλυση και αξιολόγηση.»